Bir meşeyi, akçaağacı ya da herhangi bir ağacı uzaktan baktığınız zaman belki ayırt edemeyebilirsiniz ancak söğüt için bu geçerli değildir. Salkım söğütler (Weeping Willow), ortak adlarını yağmur yağdığı zaman kıvrımlı dallarından damladığında gözyaşını andırdığından dolayı bu adı almıştır. Bilimsel adını ise bir yanlış anlama sonucu almıştır. Salix gerçekten de söğüt anlamına gelir ancak canlılar için sınıflandırma ve adlandırma sistemini oluşturan Carl Linnaeus’un babylonica adını vermesinin sebebi ise salkım söğüdün İncil’de babil nehirlerinin kenarında bulunduğunu düşündüğü için bu ismi vermiştir. Daha sonra ise bunu kavak olduğu orataya çıktı ancak salkım söğüdün ismi değişmedi. Hadi gelin şimdi sizinle birlikte salkım söğütle alakalı daha fazla şaşırtıcı gerçek var mıymış bir bakalım!
Kuzey Çin’e özgü olan salkım söğüt, yemyeşil, kıvrımlı formlarıyla hemen tanınan güzel ve büyüleyici ağaçlardır. Devasa boyutlara ve dallara sahip olan bu ağaçlar çeşitli din ve mitolojilerde yer edinmiş ve görkemli, hoş yapılarıyla dünyanın birçok yerinde peyzaj alanında aranan bir numaralı ağaçlardan biri olmuştur.
Öncelikle şuraya salkım söğüdün özelliklerine değinen güzel bir video bırakıyorum:
Mitolojide Salkım Söğüt Ağacı
Söğüt ağacının adı birçok mitolojide yer almıştır. Mısır, Yunanistan, Çin ve Keltler de dahil olmak üzere eski kültürler ve birçok mitoloji ve masaldaki figürler için önemli bir ağaçtı. Söğüdün dayanıklılığı, doğum, canlılık ve yaşam ile ilişkilendirildi. Eski Türk topluluklarında söğüt ağacı evin ruhu olarak kabul edilirmiş hatta Huş ve Fındık ile birlikte tarih öncesi Anadolu da yaşadığı düşünülen 3 orijinal ağaç türünden biri olarak düşünülmektedir. Evin ruhu olarak kabul edilen söğüdün dallarına Türkler eskiden yeni doğan çocukların eşlerini asarlarmış.
Duridler (Kelt rahipleri) söğüt ağacının her organını kullanmayı severdi. Bazen dallarını asa olarak kullanır bazen doğal hallerinde brakır bazen ise ağaçtan düşmüş ya da kesilmiş olarak kullanırlardı. Eski Kelt Mitolojisi söğüdü, rüyalar, vizyonlar ve büyülerle ilişkilendirirdi. Öyle ki bir parça söğüt dalının yastık altına konulması rüyalara netlik kazandıracağına, ağır bir kayıp verdikten sonra ise söğüt tılsımı takılması ise iyileşme sürecinin hızlanacağına inanılıyormuş.
Yunan mitolojisinde; söğüt dallarını takan, şiir ve müziğin tanrısı Orpheus’un orman perisi (dyrad) olan eşi Eurydike trajik bir kaza sonucu ölür. Buna dayanamayan Orpheus lirini alır ve ölüler dünyasına, Hades’in yanına gider. Yolculuğu sırasında ise liri sayesinde karşılaştığı bütün zorlukların üstesinden gelir. Hatta liri ile ölüler dünyasının tanrısı Hades ve eşi Persephone’yi bile müziği ve eşine olan aşkı ile büyüler. Tanırlar, eşini böylesine seven bu adama acır ve eşi Eurydike’yi ona verirler ancak tek bir şartları vardır. Ölüler dünyasından çıkana kadar arkasına dönüp karısına bakmamasını isterler.
O, bunu kabul eder fakat her şey istediği gibi gitmez. Gün doğarken bir anda içine bir şüphe düşer ve arkasına dönüp karısına bakar ve karısı bir anda gözünün önünden kaybolur. Ne yazık ki Orheus karısını oradan alamadan geri dönmek zorunda kalır. Buradaki önemli nokta ise bu yolculuğu sırasında ona eşlik eden liri. Efsaneye göre liri ona Aphollo vermişti ve lirin söğüt ağacından oyulduğuna inanılıyordu. Söğüt hüzün ve kederle ilişkilendirilir.
Çin mitolojisinde; merhamet tanrıçası olarak tasvir edilen Quan Yin, çocuksuz kadınlara yardım eden, dualara karşılık ortaya çıktığına ve sağ elinde içinde saflığın sembolü olan su dolu bir kavanoz, sol elinde ise merhametin sembolü olan söğüt dalı taşıdığına inanılırmış.
MÖ. 5 yüzyılda tıbbın öncülerinden Hipokrat söğüt ağacının asprin özelliğinden bahsetmiş ve hastalarına ağrı ve iltihap tedavilerinde söğüt ağacının kabuğunu çiğnemelerini söylermiş. Genç geyikler, söğüdün asprin özelliğinden dolayı kaşıntılarını gidermek için boynuzlarını söğüt ağacının kabuğuna sürerlermiş.
Söğütler ayrıca sanat içinde kullanılırdı. Eskiz kömürü işlemiş söğüt kabuğu ve ağaçlarından yapılırdı. Söğüt ağacı hüznü ve ölümü simgelerdi. Viktorya dönemindeki eserlere bakılacak olursak salkım söğüdü birinin ölümünü veye cenazeyle birlikte resmedildiğini görebiliriz.
Söğütler modern ve klasik edebiyatta güçlü semboller olarak görünür. Birçok kitaba ve filme karekter olmuşlardır. Söğüde en önemli referanslardan birisi tabi ki de William Shakespeare’nin Othello’daki Söğüt Şarkısıdır.
Kız zavallı iç çekerdi, bir çınarın dibinde,
Söyleyin söğüdü oy söğüdü söğüdü,
Göğsüne koymuş da ellerini, başı dizinde
Söyleyin söğüdü oy süğüdü söğüdü.
Sular akardı derdini kızın mırıldanırdı,
Söyleyin söğüdü oy süğüdü söğüdü.
Tuzlu gözyaşları düşer, taşları yumuşatırdı,
Söyleyin söğüdü oy süğüdü söğüdü.
Söyleyin, yeşil söğüt benim çelengim olsun.
Dedim hayırsız sevgili; ne dedi, inanmazsın
Söyleyin söğüdü oy süğüdü söğüdü.
Kaç kadınla gezersem, onca erkekle yatarsın.
Söyleyin söğüdü oy süğüdü söğüdü.
Söyleyin, yeşil söğüt benim çelengim olsun.
Othello’dan William Shakespeare
Diğer bir rastladığımız yer ise; JRR Tokien’in popüler serisi Yüzüklerin Efendisinde Tom Bombadil’in yaşlı ormanında, Withywindle nehrinin kenarında bulunan büyük bir söğüt ağacı gibi görünen kötü huylu bir orman ruhudur. Hobbitlerin Shire’dan ayrıldıktan sonra karşılaştıkları ilk düşman karekteridir. Başka bir sahnede ise Hobbitlerle arkadaş olan ormanın en yaşlı ağacı Ağaçsakal, Tasarinan’ın söğüt çayırları hakkında bir şarkı söylemektedir.
Sana aylar önce Şamarcı Söğüt’ün Hogwarts’a geldiğim yıl dikildiğini söylemiştim. Gerçek şu ki, Hogwarts’a geldiğim için dikildi.
Remus Lupin
Eğer bir Harry Potter hayranı iseniz sıradaki bahsedeceğim karakteri çok iyi biliyor olmalısınız. Evet ta kendisi Şamarcı Söğüt. Şamarcı söğüt, Hogwarts arazisinde yaşan Profesör Lupin’in kurtadama dönüştüğü zaman gittiği, bağıran barakaya giden tünelin girişini koruyan sinirli bir ağaçtır.
Editörün Notu: Salkım Söğüt hakkında önceki yazımızı okumak için tıklayınız.
